3 nov 2009

A Ágora de Hypatia
RUTH FERNÁNDEZ FERNÁNDEZ
Galicia Hoxe, 03.11.2009

Chegou aos cines a última cinta de Alejandro Amenábar e xa nos ten de novo no seu peto. Ágora convida á reflexión sobre o papel do Cristianismo durante o século IV. O filme preséntase coma unha superprodución de carácter épico que narra as preocupacións da filósofa Hypatia, a primeira muller científica de Occidente (encarnada por Rachel Weisz), á hora de velar pola biblioteca de Alexandría. A protagonista, gañadora dun Oscar por El jardinero fiel, borda un singular papel, o dunha pagá que sempre se ve exposta ao perigo nun tempo no que non ser cristián era máis que unha sinxela opción relixiosa.
Igual ca outros neoplatónicos, Hipatia, filla do matemático Teón de Alexandría, decidiu desistir das peticións do seu amigo e antigo alumno Orestes (primeiro solicitándoa como muller e logo pedíndolle que se convertese ao Cristianismo) e foi tachada de meiga cando o bispo Cirilo de Alexandría foi declarado patriarca substituíndo o seu tío Teófilo. Chegaba entón a hora da morte para Hipatia. Non se consentía que unha muller se dedicase á ciencia. Non había volta atrás. Porque Hipatia non era unha muller das que calaban. Morreu por defender as súas ideas. Por ser muller.
No filme de Amenábar, rodado con capital español, Hipatia morre asfixiada por un antigo escravo, Cavo, que estivera ao seu servizo antes de ser liberado por ela. Namorado da filósofa, coma Orestes, o prefecto, pero vendo que nunca podería ser amado por ela, abandonouna e loitou xunto os seus iguais na expansión do Cristianismo. Ao saber que ía ser acoitelada ata a morte, e finalmente lapidada, decidiu evitarlle ese sufrimento. Xa morta, e finxindo un desmaio, o filme remata coa chuvia de pedras que caen sobre o corpo nu da muller que nunca máis podería transmitir a súa sabedoría no espazo aberto, a ágora, que funcionou na época antiga como a praza pública das polis onde se transmitían todos os saberes. Non podería concluír as súas investigacións sobre astroloxía, pero talvez nos estudos atribuídos ó alemán J. Kepler no século XVII acerca das tres leis fundamentais da mecánica celeste, cando promulgou que todos os planetas se desprazaban arredor do Sol describindo órbitas elípticas co Sol situado nun dos focos, estaba o espírito de Hipatia.
Malta foi escenario dun filme no que se di que Telecinco corre con máis do 85% do seu orzamento, e no que tamén participa Canal +. O resultado foi magnífico.