CONSPIRACIÓN

PAN POR PAN mércores 17 decembro.

Cando o cine era algo máis que un laboratorio de efectos especiais, as pantallas contaban grandes historias: tamén as hai hoxe, pero menos. Por exemplo, un home que chega a un lugar ignoto, onde é recibido coa hostilidade de todo o pobo. Todos queren saber a razón da chegada do descoñecido, porque todos teñen algo que ocultar. Así comeza unha obra mestra de John Sturges, “Conspiración de silencio”, que vin no Xesteira hai varias décadas.

Revisada estes días en DVD, comprobo abraiado que segue funcionando como un vello reloxo herdado dos avós. Un excelente guión, un protagonista soberbio (Spencer Tracy, facendo de manco), un abano de espléndidos secundarios e un duro alegato contra o racismo que ten moito que ver tamén coa Caza de Bruxas de McCarthy. Película rabiosamente actual, aínda que hoxe a vítima non sería xaponesa, quizais iraquí ou afgana.

Tempo e terra de enchentes
Afonso Monxardín, GALICIA HOXE 16-12-08

E non me refiro só ás dos ríos que van medrados coas augas abondosas deste mes de decembro que desafían, como é normal, as previsións apocalípticas dos agoirentos desertizadores compulsivos; non. Refírome aos xantares do traballo, ás ceas de amigos e, por fin, ás paparotadas familiares que nos cercan na cerna deste inverno caroal. A sociedade laica avanza imparable pero fai un alto no camiño para nun piedoso -e interesado- exercicio de flexibilidade santificar as festas como está mandado... na mesa. O paroxismo da maratón a piques de comezar é ese entrañable disparate noso que fixo que despois da megacea do vinte e catro veña o hiperxantar do vinte e cinco.
Polbo e bacallau pola vella, lagostinos e pavo, pola nova. Pero é que nós, non somos inocentes de todo. Somos un país que fai -ou facía-do bo e do moito comer, un auténtico sinal de identidade. ¿Ata que punto de educación se debe levar a insistencia/resistencia de "cómalle un pouco máis"? ¿É lícito servírenche máis no prato sen preguntar? ¿Cal é o protocolo do desexo e a fartura na mesa na nova Galicia emerxente?
Na de antes, da sociedade tradicional esmorecida, a fartura contábase máis polo que quedaba nas fontes e pratos que polo que se daba comido. Así, cóntase na casa que unha vez cando a miña bisavoa de Gustei tiña nove anos, cousa que debeu ser a finais do XIX, ocorréuselle acabar coa posta de vitela que quedaba na fonte da carne e escurrichar a fonte dos grelos e patacas para que nada voltase á cociña. Cousa que acontecía na casa de comidas do Cuanda, onde logo estaría a Rexedora, e foi tal por ser día de feira en Ourense e viren eles festeiros ao trato do vacún desde a aldea da bocarribeira. O meu tataravó, ese do que andan as iniciais aínda ensarilladas entre debuxos xeométricos nas bastas colchas de tear, vermellas, azuis e brancas, ou sexa don José Vázquez, por mal nome o Rangán, tanguido polo peso da tradición, tivo que pedir outra fonte só para que quedase. Nin seica probala puideron. Tal é o que comeran xa.
Despois, no camiño de volta, caeulle unha boa rifa á nena Remedios. Houbera que pedir máis porque non ían os do Cuanda pensar que había fame na casa nosa... Aínda máis cós tempos -que cambian de todo-, cambian as mentalidades. E bendito cambio. Léveno con calma.

A vergoña
Rosa Aneiros, GALICIA HOXE 17-12-08

O recente informe do Consello de Europa sobre a situación lingüística en España supón un tirón de orellas para Galicia ou, desculpen a violencia politicamente incorrecta, unha boa reprimenda. Non para a Consellaría de Educación, nin para a Secretaría Xeral de Política Lingüística, nin tan sequera para Galicia Bilingüe.
O informe é, ou debería ser, unha boa chamada de atención a toda a cidadanía. Entre outras cousas, considera insuficiente o galego na educación e alenta para unha necesaria mellora en ámbitos como a xustiza ou os medios de comunicación. A pregunta é obrigada: ¿por que este temor á lingua?
Os galegos poderiamos erixirnos como a porta de Europa para América xa que co galego, o castelán e o inglés -linguas de aprendizaxe no ensino- podemos comunicarnos co continente americano e outra boa parte do mundo.
O galego abre camiños a moitos mozos e mozas que, ao presentarse a probas internacionais, teñen a vantaxe dunha lingua máis no seu currículo e, con todas elas, a capacitación lingüística para se relacionar con cidadáns do Brasil, de Angola, dos Estados Unidos ou de Arxentina.
Pero nós, no canto de aproveitar as sinerxías que nos entrega a Historia, turramos en negalo. Como se tivésemos vergoña.