11 may 2008


A ACADEMIA EN CELANOVA.
Dereito a ser rebeldes. Pasaron 57 anos desde a última xuntanza da Real Academia Galega en Celanova. Daquela, 1951, o motivo era o centenario do nacemento de Curros e a inauguración do busto de Asorey. O pobo de Celanova encheu as rúas, testemuñan as fotos. Naquela sesión entraron na RAG Xoaquín Lourenzo e Xesús Ferro Couselo. O pasado sábado, co concurso da Fundación Curros Enríquez, a Academia quixo renovar ese compromiso coa vila de Curros e Celso Emilio, nos cen anos da morte do primeiro. E aló se desprazaron case todos os académicos nun denso programa cheo de contidos e emoción. Só hai agora espazo para subliñar algúns trazos. Como o magnífico discurso de Méndez Ferrín diante do busto de Curros, que empezou lembrando a data de 1951: daquela o neno de trece anos Xosé Luís viu aquel suceso dende a súa bicicleta, camiño de Vilanova. Agora, Ferrín invocaba toda a potencia do verso currosiano e a forza estética da efixie do poeta que mira como revirado cara o mosteiro: agora, así son as cousas, en realidade mira a inmensa cabeza do seu discípulo Celso Emilio, esculpida en pedra alí preto por Acisclo.
Tamén estivo brillante Xosé R. Barreiro Fernández nas súas dúas intervencións da xornada: apelou ó poder das vilas na defensa da galeguidade do país, por riba das cidades cada vez máis castelanizadas, e, pola tarde e na Casa dos Poetas, invocou o dereito a ser rebeldes e mesmo a necesidade desa rebeldía no ronsel do exemplo ético do poeta republicano e progresista: “non se pode comprender a Curros sen afrontar a súa ideoloxía”, dixo o presidente da Academia. Ánxela Bugallo, conselleira de Cultura, centrouse na identificación co pobo de Curros, o poeta coroado en 1904 entre o aplauso e a aclamación dos coruñeses e do mundo intelectual galego, como demostra a exposición que se inaugurou tamén o sábado na propia Casa dos Poetas. María do Ceo. A música foi fundamental en toda a xornada: Celanova é vila literaria e musical. Sonou a Marcha do Antigo Reino de Galicia e tamén a Marcha procesional de Tui, interpretadas pola Banda de Celanova, unha das máis antigas de Galicia (fundada antes de nacer Curros). A Coral Solpor tamén participou con varias das pezas máis recoñecidas do poeta. E María do Ceo, con ese aquel de acenos musicais portugueses, encheu de emoción o Mosteiro cantando, acompañada de músicos lisboetas e de Aveiro, os poemas “Ai!”, “Unha estrela me namora” e “A Rosalía”, os tres do creador de “Aires da miña terra”, ademais de “Terra de proseguir e non dar nada”, de Méndez Ferrín, un auténtico himno e epopea da nosa identidade telúrica e colectiva. Ten moito mérito cantar tan ben como o fai María do Ceo e soster, sen grandes apoios exteriores, unha sólida carreira profesional que xa está a dar os seus mellores froitos.


















Fío musical (9): Concha Buika.
Entrevista á cantante mallorquina Concha Buika: “Antes cantábaselle á verdade e para redimirse”.
Coplas de desamor desde o estómago e non desde o corazón. Concha Buika regresa con ‘Niña de fuego’ logo do éxito de ‘Mi niña Lola’. A súa propia vida inspira os seus cantos en prol de amor. “Cando unha nena da Coruña chora e se sente mal, canta o mesmo que unha de Singapur”. Hippysmo que recupera o folclore. Unha voz que segue a emocionar (DANIEL DOMÍNGUEZ en Galicia Hoxe, 11.5.08).

Canta cousas como estas:
en poleiro alleo

* A educación física e o moucho bus, Afonso Vázquez-Monxardín (LR. 10.5.08)

* De ´mafioso´ a futuro presidente da Xunta. Tras criticar a Quintana polas galescolas, alcaldes do PP piden perdón e ensálzano (Faro Vigo 11.5.08).

Curros Enríquez por sempre. Políticos e intelectuais rendiron unha cálida homenaxe ó poeta en Celanova no centenario da súa morte
(Imaxe: Miriam Gilbertsson, tataraneta de Curros, na homenaxe diante do busto de Asorey, foto da web de La Región).
* Barreiro proclama que el pensamiento de Curros Enríquez ´está vivo y muy vigente´ (V. Rodríguez en Faro de Ourense).
* Ferrín reivindica a construción nacional na homenaxe a Curros (Cristina Huete en El País).
Nota: mañá publicarei aquí unha ampla crónica da xornada en Celanova, do contido dos discursos e das actuacións musicais de María do Ceo, Banda Municipal de Celanova e Coral Solpor. Como adianto, vai agora xa a "crónica social":
Estiveron presentes os académicos, ademais dos xa citados (Barreiro Fernández, Méndez Ferrín), Ramón Villares, Olga Gallego, Darío Xohán Cabana, Antón Santamarina, Salvador García-Bodaño, Xosé L. Axeitos, Luz Pozo Garza, Manuel González, Rosario Álvarez, Xesús Ferro Ruibal, Euloxio Ruibal, Ramón Lorenzo, Río Barxa e Francisco Fernández Rey, ademais dos correspondentes Xosé Mª Lema e este cronista.
Outros escritores presentes foron Luis González Tosar, Xesús Rábade Paredes e Helena Villar. E tamén andaban por alí os artistas Acisclo e Virxilio (este coa súa filla), Xoán Foseca, Segismundo Bobillo, o deseñador Pepe Barro, o editor Francisco Rodríguez, o realizador da TVG Carlos Menéndez, Francisco Fariña, Bieito Ledo, Xulio Outumuro, Andrés Mazaira, Javier Casares, Xosé M. Cid, Xaquín Vales, Fernando Román, etc. E, por suposto, Antonio Piñeiro argallando todo con xeito.

Cen anos de historia cultural. 2001: Congreso de Curros e mais Eladio Rodríguez
Na foto, de esquerda á dereita, X.R. Barreiro Fernández, X. Chao Rego e Pilar García Negro.
Os temas de ensaio e investigación tiveron presenza abonda nas librarías no ano 2001. No campo máis literario, velaí estudos como Nación, literatura, identidade (Xerais), de Antón Figueroa; Arredor de Castelao, de Pilar García Negro (ANT); A creación literaria en castelán de Ánxel Fole (Deputación Lugo), de Luis M. Pedre Díaz, e Papeis de literatura (Xerais), do crítico literario Ramón Nicolás. O profesor brasileiro Cleudene de Oliveira publicaba en Ediciós do Castro Xosé Neira Vilas e Rachel de Queiroz, fabuladores artífices. Sobre as rúbricas explicativas dos cancioneiros medievais, publicaba Xoán C. Lagares o estudo E por esto fez este cantar (Laiovento). Entre a narrativa e a filosofía movíase Roxe de sebes (Noitarenga), outra moi singular entrega de Ignacio Castro.
No terreo da Historia sitúanse títulos como Castelao e os galeguistas do interior (Galaxia), de Xavier Castro; Pioneiros na corrente do Golfo. A primeira emigración galega a México, 1857.1936 (Xerais), de Elixio Villaverde; Pensa-a Historia (Ir Indo), de J. C. Bermejo Barrera; O galeguismo na provincia de Pontevedra, 1930-1936 (Castro), de Carlos A. Antuña; Daniel, o noso, e A nacencia do socialismo en Galicia (Galaxia), os dous títulos de Borobó; e A derradeira lección dos mestres,de Sabela Rivas Barrós.A Universidade de Santiago esculcaba no seu pasado co volume de Xosé R. Barreiro Fernández, Historia da Universidade de Santiago.I. Das orixes ó século XIX, ademais doutros dous tomos sobre o seu patrimonio histórico coordinados pola profesora María Dolores Vila Jato.
No pensamento político, novidades de X.M. Beiras (O Estado da nación) e Camilo Nogueira (A memoria da nación); o volume Globalización e cambio de milenio (Xerais), das Xornadas de Filosofía da Aula Castelao, e a tradución de Os nacionalismos perigosos (Laiovento), de Josep Huguet e Joan M. Serra.